چ پووتەدانەكا مەزن ب مافێن كێمینەیا ئێزدی نائێتەدان
تۆرا لالش يا راگه‌هاندنێ
چالاكڤان و مافپەروەرێ ئێزدی ل بەغدا ( صائب خدر نایف) د دیدارەكێ دا بۆ رۆژناما دەنگێ لالش دیاركر،مافێن كێمینەیان ب گشتی و یێ ئێزدیان ب تایبەتی چ پووتەدانەكا مەزن پێ نائێتەكرن و دان،دبێژت ژی وەكو ئەركەكێ نیشتیمانی و یاسایی یە ل سەر پەرلەمانێن عێراقێ و كوردستانێ جڤینەكێ ل دۆر گرتیێن ئێزدیان و چاوانیا رزگاركرنا وان ئەنجام ب دەن،راگەهاند ژی كو هەموو لایەنێن عێراقی یێن سیاسی و حزبی و ئیداری دكێمتر خەمن ل هەمبەر ئێزدیان.
ل دۆر گرنگیدانا حكوومەتا عێراقێ ب دۆزا ئێزدیان پشتی كارەساتا شنگالێ(صائب خدر)گۆت:مافێ كێمینەیا ب شێوەیەكی گشتی و یێن ئێزدیان تایبەتی پووتەدانەكا مەزن نائێتەكرن نە ژلایێ حكوومەتا بەغدا بتنێ،بەلكو ژلایێ حكوومەتا هەولێرێ ڤە ژی،سەرەرای هەولێن هەردوو حكوومەتا ژبۆ هاریكاریا كێمینەیا،بەلێ نە ل ئاستێ هەستكرنا كێمینەیان ب هەبوونا وان دناڤا ڤی وەلاتی دا،بۆ نموونە هندەك حالەتێت مەزن یێن جێوازیێ هاتنە ئەنجامدان ل دژی وان سەرەرای كو ئەڤ جێوازی دراستەوخۆ بن یان نەدراستەوخۆ بن بۆ نموونە ئێزدی نائێنە بەشداریكرن دچێكرنا بریارا سیاسیدا ل بەغدا و هەولێرێ ل هەردوو حكوومەتا دا هیچ وەزیرەكی ئێزدی یان كادرەك ژكتدرێن بلند د دەزگایێن ئیداری دا ل بەغدا و هەولێر ژی ئەڤ چەندە ژی گرۆڤەكێ مەزنە ل سەر دووریا وان ژبریارا ئیداری و سیاسی جێوازی دگەل هندەك پێكهاتەیێن دی،بۆ نموونە بەری ماوەكی بۆری قایممقامێ قەزا شێخان هاتە دامەزراندن نەیێ ئێزدییە ل دەمێ كو قەزا شێخان یا دووێ یە ل سەر ئاستێ عێراقێ و هەرێمێ ئێزدی تێدا دئاكنجی پشتی شنگالێ،ئەڤ ژی گرۆڤەیە ل سەر پەراوێزكرنا ئێزدیان و ستاندنا مافێن وان یێ ئیداری درێڤەبرنا دەڤەرێن واندا نەمازە كو ئێزدی دگەهنە نێزیكی 70% ژ قەزا شێخان،زێدەباری كو پەرستگەها وان یا سەرەكی لالشا پیرۆز دكەفتە دچارچۆڤێ سنوورێ وێ دا پێتڤی بوو ل سەر حكوومەتا هەرێمێ رێز ل قوربانیێن ئێزدیا گرتبا و مافێ هاوەلاتی بوونێ خورتر لێكربا كو كەسەكی ئێزدی ژ كورێ ڤێ قەزایێ دامەزراندبا دڤی پۆستی دا.
دەربارەی هەلویستێ حكوومەتا بەغدا بەرامبەر دۆزا ئێزدیان چالاكڤانێ مافپەروەر دیاركر،بەری نۆكە من گۆتبوو كو هەموو لایەنێن عێراقی یێن سیاسی و حزبی و ئیداری دكێمتر خەمن ل هەمبەر ئێزدیان و ل همبەر رەفتارا وان دگەل دۆزا وان،هەروەسا ئەم هندەك هەولدانان ژبیرناكەین كو هاتنە پێشكێشكرن ژلایێ هەولێرو بەغداڤە دهاریكاریكرنا ئێزدیان و كێمینەیێن دی و پێشوازیا وان ،دەربارەی هاریكاریا حكوومەتا بەغدا ئەز دووپات دكەم كو رەفتارا وێ دگەل قەیرانا ئێزدیان نە ل ئاستێ پێتڤی بوو ئەو ژی دزڤرت بۆ گەلەك هۆكاران ژوان ژی گرفتا سیاسی و نە ئارامیا سیاسی دوی ماوەی دا هەڤركی ل سەر سەرۆكاتیا حكوومەتێ،زێدەباری كێمییا پشتەڤانیا لەشكەری یا نێڤ دەولەتی ل دەستپێكا گرفتێ،هەروەسا حكوومەت و ب رێكخستییا خۆ یا لەشكەری ڤە ل سەر چەند بەرەیا شەردكر ل دژی رێكخستیا داعش وپاشی رەفتارا وێ دگەل گرفت و دۆزا شنگالێ یە بترس بوو،بەلێ دگەل ڤێ چەندێ حكوومەتا بەغدا ل دەستپێكا گرفتا ئێزدیان و ب هەڤكاری دگەل حكوومەتا هەرێمێ چەك پێشكێشی ئێزدیا كر و ئەم چ جارا قەنجیا هاتنا دستپێكێ یا فرۆكەیێن عیراقێ ژبۆ رزگاركرنا ئێزدیان ل چیایێ شنگالێ ب تایبەتی شەهیدێ فرۆكەڤان (ماجد ئەلتەمیمی) هەروەسا هاریكاریكرن ل ئۆپەراسیۆنێن ئازادكرنا دەڤەرێن جرف ئەلسەخەر و فەلووجە ژبۆ هندەك رزگاربوویێن ئێزدیان و بەری چەند رۆژەكا وەزارەتا بەرگریێ راگەهاند كو ژمارەكا ئێزدیا ژ رێكخستیا داعش رزگاركرن و پاشی هەولدان هەنە ونائێنە ژبیركرن ورەتكرنا ئەڤێ چەندا مە دیاركری نەدبەرژەوەندیا مەدا یە،هەروەسا هەڤ نێزیكبوونێن سیاسی و هەڤركیا ل سەر جوگرافیا دەڤەرا ئێزدی تێدا ل دەشتا مووسل و شنگالێ ئەم ژبیرناكن حكوومەت خۆ دووردكت كو بچتە دناڤ ئەڤان بابەتان دا دگەل هەرێمێ،چنكو دوژمن یێ مەزنە و داعش مەزنترین دوژمنێ هەموو عێراقێ یە.
سەبارەت گەهاندنا دۆزا ئێزدیان بۆ حكوومەتا عێراقێ ناڤبری ئاشكەراكر، ئەز ل وێ باوەریێ مە كو دۆزا ئێزدیان گەهشتە ژێدەرێن دەستهەلاتا سیاسی و دینی و جڤاكی ل عێراقێ هەر ژ رۆژا ئێكێ بۆ نموونە ئەم ل بەغدایێ هەر ژ رۆژا ئێكێ ب تایبەتی ل 6/8 /2014 شانەكا گرفتا ل بەغدا هاتە چێكرن ژ كەسانێن خودان كار و چالاكڤان و فەرمانبەرێن ئێزدیان و پەیوەندی ب ژمارەكا سەركردێن سیاسی و ئیداری هاتەكرن وەك وەزارەتا بەرگریێ و ناڤخۆ و دەزگایێ دژی تیرۆر و سەرۆكاتیا وەزیران و بوو پالدەر كو حكوومەت رابت دپێشكێشكرنا هاریكاریا،هەروەسا هندەك ئاستەنگ هەبوون وەكو مە ل سەری دیاركری دگەل هندێ مە كاری ئێش و ئازاران بگەهیننە ڤان جهان رۆژ ب رۆژ ،هەروەسا مە چاڤپێكەفتن دگەل لێڤەگەرێ شیعەیێ مەزن كر رێزدار (عەلی سیستانی) ئەوێ كو پشتەڤانیەكا مەزن و هەڤكاری دگەل ئێزدیان كری و ل دەمێ چاڤپێكەفتنا مە ئەوی بەرهەڤییا خۆ دیاركر ژبۆ هەموو پشتەڤانیێ بۆ ئێزدیان ب راستی ئەو چەندە هاتە كرن دچارچۆڤێ پەیوەندیا وی دگەل دەزگایێن حكوومەتێ ،زێدەباری چاڤپێكەفتنا مە دگەل لێڤەگەرێ دینی بەرێز (حسێن سەدر) لێڤەگەرلێ بەرنیاس ل كازمیێ ئەوێ فەتوا حەرامكرنا خوونا ئێزدیان دەركری و دبیتە ئێكەمین فەتوا ژ وی جۆری،دیسان ل سەر وان پرسێن ئەولەهی و لەشكەری پەیوەندی دهاتە كرن دگەل جهێن تایبەتمەند و بابەت دگەهاندنە وان و بێ گومان ئەڤان جهان شێوازێ خۆ هەبوو درەفتارێدا دگەل گرفتێ و مە چ دەستهەلات نەبوو ل سەر وان.
هەروەسا ل دۆر گرنگیا حكوومەتا عێراقێ ژبۆ رزگاركرنا گرتیێن ئێزدی چالاكڤانێ مافپەروەر دبێژت:دپەیوەندیێت نێڤ دەولەتی دا یان یاسایا نێڤ دەولەتی دا تو نكاری دانوستاندنا دگەل تیرۆرستا بكەی ب رێیێن راستەوخۆ پاشی ئازادكرنا گرتییا دچارچۆڤێ ئۆپراسیۆنێن لەشكەریێن جۆری ب چاڤدێریا حكوومەتێ و رۆل نە ل ئاستێ پێتڤی بوو،دڤی لایەنێدا ئێكەم كو ئەڤ دەڤەرە گرتی تێدا ل مووسل و تلەعفەر و رەقایێ بوون ئەو دەڤەرە ژی دوورن ژ ئۆپەراسیۆن و كۆنترۆلا حكوومەتا بەغدا و دكەڤنە ژێر هێزا پێشمەرگەی،دگەل هندێ ژی وەزارەتا بەرگریێ رابوو ب ئازادكرنا ژمارەكا گرتیا وەكو راگەهاندی بەری چەند رۆژا ،هەروەسا هەولێن ئەولەهی هەنە ژبۆ رزگاركرنا ئێزدیا ل دەڤەرێن ئەنبار وفەلووجە ل دەمێ دهێنە ئازادكرن.
هەر ل دۆر بێ دەنگیا حكوومەتێ هەمبەر گرتیێن ئێزدی(صائب خدر)دووپاتكر، بێگومان رەفتارەكا نەدروستە چنكو ئێزدی عێراقێ نە و پاشی پێتڤییە ل سەر حكوومەتا وان گرنگیێ ب دەتێ، دگەل هندێ هێشتا دەم مایە بۆ ئازادكرنا مووسلێ و ئەم دبینن،كو ئێزدی دپەیوەندیا دا بن دگەل بەغدا ژپێخەمەتی رزگاركرنا گرتیا ل دەمێ ئۆپەراسیۆنا مووسل. .
دیسان ل دۆر داخوازییان ژی گۆت:مەرەما مە ئەوە كو پێكۆل هەبن ژبۆ هاوەلاتیبوونێ و وەرگرتنا یێ دی درێكخستنا تەشریعی و یاسایی دا هەموویان بپارێزت و كێمینەیا بەشداركت دچێكرنا بریارا سیاسی دا ئەڤ چەندە بەردەوام داخوازیا مەیە دچاڤپێكەفتنێت مەدا،بەلێ بابەتێ ئازادكرنا گرتیا و هاریكاریا رزگاربوویا و ئاوارەیا و ئازادكرنا دەڤەرێن مە،ئێكەم داخوازیا مەیە ئەوا هەردەم باس دكەین دهەر چاڤپێكەفتنەكێدا.
سەبارەت گرێدانا جڤینەكێ ژبال پەرلەمانێن عێراقێ و كوردستانێ لدۆر گرتیێن ئێزدیا و چاوانیا رزگاركرنا وان دیاركر،ئەو چەندە یە گرنگە و ئەركەكی نیشتیمانی و یاسایی یە لسەر وان وەكو مە لسەری دیاركری.
ل دۆر فشارا جادا عێراقی هەمبەر گرتیێن ئێزدی یێن د دەستێ داعشێ دا (صائب خدر نایف) دا زانین جڤاكێ عیراقێ ب تایبەتی ژبەغدا هەتا بەسرا (ژێریا عێراقێ) یە هەڤخەمە ب شێوەیەكی مەزن دگەل ئێزدیا و گرۆڤە ل سەر كو هەر خۆپیشاندانەك ل بەغدا یان ل جادا موتەنەبی دەربازنابت كو بەحسێ گرتیێن ئێزدیا ل سەر دروشم و كەڤالێت وان بێتەكرن ئەو چەندە گرۆڤەیە لسەر ژێیاتیا وان یا نیشتیمانی و هەستكرن ب برایەتیێ و هەڤخەمیێ دگەل ئێزدیا ،ئەز دبینم كو هەڤسۆزیا جڤاكێ عێراقێ ل ناڤەراست و ژێریا عێراقێ و ل بەغدا هەڤسۆزی و هەڤخەمی ب شێوەیەكی مەزنترە ژ جڤاكێ كوردستانێ توو دكاری بەراوردیەكێ بكەی راستییا ئاخاڤتنا من دێ بۆ تە دیاربت و گرۆڤە ژی تۆرا جڤاكی و ئەم رەت ناكەین كو هەڤخەمی هەیە ژلایێ جڤاكێ كوردستانێ ڤە،بەلێ چ جارا ناگەهتە ئاستێ هەڤخەمیا ژلایێ خەلكێ بەغدا و ناڤەراست و ژێریا عێراقێ.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
