شەڤ بەرات د باوەریا ئێزدیان دا
مەھدی حەسەن 
شەڤ بەرات : شەڤا خێر و بێرێ یە شەڤا ناڤ و نەعمەتا خودێ یە شەڤا سحۆد و تفاقێ یە .
شەڤ بەرات پێکھاتیە ژ دوو پەیڤا (شەڤ) و (بەرات )
شەڤ : ئەو شەڤا خودێ مەزن دگەل ملیاکەتا شێوری و ڤیای کنیاتێ دروست بکەن .
بەرات : بەرات ئێكە ژ نیشانێن پیرۆزێن مە ئێزدیانە ، ژ ئاخا لالشا پیرۆز و ب ئاڤا كانیا سپی و هندەك ماستی وەكی(هێڤێن )ڤەدسترێن و بەراتا ژێ چێدكەن ل پەرستگەها پیرۆزا لالش و د هندرویێ شكەفتا ئاخا بەراتاندا .
*ژ قەولێ قەرەفرقان
چی سبەیەكە ژ یێت غروورە
پەدشێ مە بۆ مە نازل كربوون
علم و بەرات وخەت و مشوورە.
د باوەریا ھەر ئاین و مللەتەکی دا ڤێ ھەلکەفتا (شەڤ بەرات)ێ ناڤ و رامانا خو ھەیە، بەلێ د باوەریا ئێزدیان دا شەڤ بەراتێ تایبەتمەندیا خو ب ئافراندنا کنیاتێ ڤە ھەیە ئەو شەڤا خودێ مەزن دگەل ملیاکەتا شێوری و ڤیای کنیاتێ دروست بکەن . وەکی ل ڤێ سەبەقێ دیار دکەت :
– پەدشایە و ھەر ھەفت سوڕێت خەولەنە.
– دێ رایەکێ دناڤ خۆدا د کەنە .
– ئێقین دێ کنیاتەکێ ئاڤاکەنە .
ل ڤێ شەڤێ خودێ تەعالا دگەل ملیاکەتا بەحسێ ئافراندنا کنیاتێ دکەت و دانانا حەدو سەدە و شەریعەت و حەقیقەت جوداكرن سڕ و کەرامەت بو وان دیارکرن و ئەو دەسھەلاتێن ھەر ھەفت ملیاکەتا دیار کر وەکی ل ڤان سەبەقا د ھێنە دیارکرن
ژ قەولێ زەبوونی مەکسوور :
– بەدشێ من کر خۆش سوحبەتە
– لێک روونشتبوون موحبەتە
– پەدشێ من ل وێ دەرێ دانا حەدو سەدە
– ——————
– پەدشێ من حەدو سەد ل وێ چێکرن
– شەریعەت و حەقیقەت ژێک جھێکرن
– سونەت مخفی بوو ھنگی داھر کەن .
– ——————
– پەدشێ من رەب ل سەمەدە
– ئەوی ئافراندبوون ھەر ھەفت ملیاکەتە
– پێ ئاڤاکرن دۆژ و جننەتە
ژبەر ھندێ ئێزدی رێزەکا ھندە مەزن ددەن ڤێ شەڤێ و دبێژن شەڤا عبادەتێ یە ھەر ژ ھێڤاری ھەتا شەبەقێ و شەڤا خێرایە و فەرە ھەر کەس نیڤەکا خو و خودێ پاک کەت و ھەر شاشیەک و زیانەک کربت داخازا لێبورینێ ژ خودێ تەعالا ب کەت ، ناڤێ خودێ ب خو خێرا وەختێ مرۆڤ شەڤ بەراتێ ب دلەکی یەقین دگریت وخێر و خێراتا ل ڤێ شەڤێ ب کەت و پەروەستەی خودێ تەعالا دبت دلنیابە دێ دوعایێن وی ھێنە قەبول کرن و ھەگەر نیەتا وی نەیە باقژ بت و مرۆڤەکی زاڵم و خراب بت و تەحدە ل ناموسا شەرف و کەرامەتا خەلکێ کربت ل ڤێ شەڤا خێرا و یە پیرۆز شەڤا شەڤ بەراتێ ھیڤی و ئۆمێدێن وی ب جھ نائێن و دوعایێن وی ناھێنە قەبولکرن .
لەوا ل ڤێ سەبەقا قەولی دبێژت
– گەلی برا ل وە دکەم نەسیحەتێ
– ھنجی مێرێ ب راستی ب کەت خلمەتێ
– ل پەدشایێ خۆ د کەت منەتێ
——————
– بەلێ پەدشایێ من ل خەولەیە
– ئەو ب کەسی نەی حەوجەیە
– ئەوی منەت کارە ژ مێرێ ئەدەب ب ئەرکان و حەیا
قەولێ زەبەنی مەکسوور ب درێژاھی بەحسێ ئافراندنا کنیاتێ د کەت کا جاوا دنیا ئەڤ عەرد و عەزمان ھاتن دروستکرن و ھەر ھەفت ملیاکەت ژ نورا خودێ ھاتن دروستکرن و تاوسی مەلەک کرە سەروەرێ وان و روح ل بەر ئادەم کر.
شەڤ بەرات د باوەریا مە ئێزدیان دا دەسپێكا ژیانێ ل سەر عەردی و ل ڤێ شەڤێ بەرات چێ بیە، لەوما بەرات یە پیڕۆزە و ناڤێ بەراتێ ل سەر ڤێ شەڤێ یە و دبێژین شەڤ بەرات :
– شەڤەكە ل ناڤ شەڤانە
– ب گۆتنا شێخسنێ ئادیانە
– ئەو شەڤ بەراتە خۆ نابینت وەكی وانە
– خێر و عەبادەتا وێ شەڤێ ھندی ھەموو مەھانە
رۆژا شەڤ بەراتێ نە یە چھگیرە دگەریێت ھەر سال (١٠)دەھ رۆژان پێشڤەدچت و ل نیڤا مەھێ دبتە شەڤ بەرات دەمێ ھەیڤ د خەملت و کامل دبت ، ل دەمێ بەھارێ زڤستانێ پایزێ ھاڤینێ شەڤا شەڤ بەراتێ ل کیژ مەھێ بت ئەو مەھ ل سەر ھەر دوازدە مەھا یە کەفتیە
شەڤا (٢٤ل سەر ٢٥ /٢ /٢٠٢٤)ێ رۆژا شەمبوویێ ل سەر رۆژا ئێک شەمبوویێ ئەڤ سال دبتە شەڤ بەرات ٠٠
( شەڤ بەراتە )
ئێزدیاتی ھەر گەلەكە
ئەركانەك ژێ خێرە و ئێك خلمەتە
ئێك غیرەتە و ئێك مروەتە
ئێك قەلەما گرتی یە و ئێ زنێ نەكە
ب ڤان ئەركانا ناڤ ل سەر تە یە
رێ و رەسمێن شەڤ بەراتێ : ل لالشا نوورانی دئێنە گێران ھەر سال بڤی رەنگێ لخارێ:
١- رێ و رەسمێن شەڤ بەراتێ ل لالشا نورانێ د ئێنە گێران ھەر سال ب حازریا بابا شێخ و چوقەتا وی دگەل شکەستی و کەسایەتیێن ئولی ژ کوچەک و فەقرا و چلەگرا و ھەر کەسەکی دل د خلمەتێ ھەی
٢-د هندرویێ شكەفتا ئاخا بەراتاندا ل ڤێ ھێڤارێ بەراتا دروست دکەن و قەول و قەسیدا د بێژن و ھەتا سپێدێ دوعا و عبادەتێ دکەن .
٣- چرایێن لالش ڤەدئێخن .
٤- سپێدێ دکەنە عید و عیدا ئێکو دوو پیرۆز دکەن و زیارەتی خاسا دبن
٥- بتریا ئێزدیان ئەڤێن نائێنە زیارەت ل مالێن خۆ ئەڤێن دل د خێرێ ھەین ھەتا شەبەقێ نانڤن و دوعا و درۆزا دکەن و نانەکی ب شەڤ دروستکەن خوارنەکێ د کەنا سمات ب شەڤ ل سەر جیران و گوندیا دابەش دکەن ئەڤێن شەڤ بەراتێ دگرن .
٦- خورت و کچ ھەمان ھێڤار دگەل کەسێن دیندار و شێخ و پیر و مچێورێن گوندی شەڤ بەراتێ دگرن و ھندەک ژوان ل گوندی د گەریێن ناھێلن کەس بنڤت و دەرگەھێن وان د قوتن یان ھەگەر د نڤستی بن دێ ھندەک کەل و پەلێن وان وەک گەنم و جەھ نان و خوی یان مریشکەکێ دێ دزن ژ مالێ دا نە نڤن و د ھشیار بن و شریکێن ڤێ خێرێ بن ژبەر کو د باوەریا مەدا فەرە ھەر کەس یی شیار بت ڤێ شەڤێ و بخو دوعایە و عبادەتێ بكەن و لڤێ شەڤێ خێر د قەبلن ھەر کەسەکی مرازەک ھەی داخازەک ھەی بخو ل شەڤ بەراتێ ژ خودێ ب خازت ژبەر کو رۆژا ئافراندنا کنیاتێ یە .
نژیار و ئافراندنا کنیاتێ د باوەریا مە ئێزدیاندا ب ڤی تەرزێ ل خارێیە کو ڤێ شەڤا پیروزا (شەڤ بەرات)ێ خودێ تەعالا دگەل ملیاکەتا شێوری کو کنیاتێ ب ئافرینن و ھەر ملیاکەتەکی کارەکی پێ ھاتیە سپارتن و پەیدابونا کنیاتێ عەرد و عەزمان ھاتینە ئافراندن ولدیڤ دا ئادەم خولقاندی و روح ل بەر قالبێ ئادەم کرین و ئادەم ژ بەھشتێ ڤەگەرینتە سەر رووێ عەردی داکو ژین و ژیار بەیدا بت ل ڤی قەولێ زەبوونی مەکسوور ب درێژاھی بەحسێ ئافراندنا کنیاتێ دکەت دگەل چەند سەبەقا و قەولێن دیتر کو دەمێ خودێ دلۆڤان دوڕک ژ نورا خۆ نژنی ، ب فروارا خودێ مەزن دوڕ بژقی ( ئاخ و ئاڤ و بای و ئاگر) ژێ بەیدا بوون خودێ مەزن کنیات پێ ئاڤاکر .
ئەڤە دەقێ سەبەقا و قەولێن گرێدای ڤی بابەتی دگەل شرۆڤەکا ھەر تێکستەکی دا بتر مفا ژێ بھێتە وەرگرتن :
ل بەراھیێ خودێ ھەر ھەبوویە، نە ئەو ژ کەسییە و نەکەس ژی ژ وییە .
ژ دوعایا سەر گیانێ مری :
یا خودێ ھەر توویی و ھەر توو یێ ھەی و ھەر توو دێ ھەبی
یا خودێ نە توو ژ کەسی و نە کەس ژ تەیە
ئێک فرواری بێ شریکی بێ ھەڤالی .
ل دەسپێکێ خودێ دورەک ژ نورا خۆ ڤاڤارت . ژ قەولی شێخ و بەکر:
پەدشێ من دۆڕ ژ خۆ ڤاڤارە
دوڕ قەندیلە کمالدارە
قەندیلێ نوور ستارە
ژ قەولی زەبوونی مەکسوور :
پەدشێ من دوڕ ژێ بوو
حسناتەک ژێ چێبوو
شاخا موحبەتێ لێ بوو.
ڤێجا خودێ ھەفت ملیاکەت ژ نوورا خۆ و ھندەک ساخلەتێن پەدشایی د بەر وان کرن ، ملیاکەت د ھەر و ھەرن و ھەر دەم د حزرەتا پەدشایدانە و ل ژێر فروارا وی کار دکەن ، ھەر ملیاکەتەکی کارەک پێ ھاتیە سپارتن و ب گۆرەی فەرمانا خودێ دایە وان ، نابت ئەو ملیاکەت ژ دەر خودێ بۆ کەسەکی دی پەروەستەبن
وەکی ل ڤێ دوعایا ھێڤاری دبێژت:
(عزرائیل، جبراییل ، میکاییل، درداییل ، شمقاییل ، عەزازیل ئسرافیل )
ئەون ھەر ھەفت مەلەکێت کبیر ژ بەری ئادەم ب چەندین بەدیل ددەستێ واندا مفتە و کلیل دراوەستانە ل حزرەتا مەلکێ جەلیل
سلتان ئێزی رەب ل سەمەدە
ئافراندن ھەر ھەفت ملیاکەتە
دانە دەستێ وان دۆژ و جننەتە.
پشتی چەندین بەدیلان ، خودێ و ملیاکەت پێک شێورین کو کنیاتێ ب ئافرینن
ژ قەولێ زەبوونی مەکسور :
پەدشایە و ھەر ھەفت سوڕێت خەولەنە
وێ رایەکێ د ناڤ خۆدا دکەنە
ئێقین دێ کنیاتەکی ئاڤا کەنە
پەیدابوونا کنیاتێ : دەما خودێ دگەل ملیاکەتان شێوری و ڤیای کنیاتێ دروست بکەت ، دەنگ ل دورێ کر ئەو دورا خودێ ژ نوورا ڤاڤارتی ب رەنگا خەملی و دوڕێ خو لبەر ساف و ھەیبەتا خودێ مەزن نەگرت و بژقی و ژ بژقینا دوڕێ ( ئاخ و ئاڤ و ئاگر و بای ) پەیدابوو .
ژ قەولێ ئافرینا کنیاتێ :
کرە رکن و رکنی
دۆر ژ ھەیبەتێ ھنجنی
٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠
تاقەت نەما ل بەر ب سەبری
دۆر ب رەنگا خەملی
سۆر بوو سپی سەفری
ب پژقینا دوڕێ کنیات پەیدابوو بەحرەکا بێ سەر وبن ، ڤێجار پەدشا دگەل ملیاکەتان ل سەر وێ بەحرێ گەریان و دەست ب دانانا ھەر چار کنارێن کنیاتێ کرن ، پشتی دەمەکی عەرد نەمەیی ھەتا خودێ فروار دا کو لالش بھێتە خوار و کرە ھێڤێنێ عەردی و عەرد پێ مەیی و شینکاتی ل سەر پەیدا بوو کنیات ب شەش رۆژان ھاتە ئافراندن
ژ قەولێ ئافرینا کنیاتێ:
ئێزدانێ مە ب رەحمانی
ھێڤێن ھاڤێتە بەحرێ و پێ مەیانی
دخانەک ژێ دەخنی
ھەفت تەبەق عەرد و عەزمان پێ نژنی
ژ قەولێ زەبوونی مەکسوور :
پشتی چل سالی ب ھژمارە
عەردی ب خۆڕا نەگرت حەشارە
ھەتا لالش د ناڤدا نەد ھاتە خوارە
پشتی عەرد و عەزمان ھاتینە ئافراندن خودێ ژ چار توخما : ئاخ و ئاڤ و بای و ئاگر ی قالبێ ئادەم نژنی
ژ قەولێ ئافرینا کنیاتێ :
خودایێ مە یی رەحمانی
چار قسم ل روویێ دنێ دانی
ئێک ئاڤە ئێک بایە ئێک ئاخە ئێک ئاگری
قالبێ ئادەم ژێ نژنی .
ھەر وەسا د باوەریا مە ئێزدیان دا، ل رۆژا چارشەمبوویێ قالبێ ئادەم دەسپێکرییە و ل رۆژا ئینیێ ب داویی ئینایە و رۆژ چارشەمبوویێ گیان د بەر کریە .
ژ قەولێ زەبوونی مەکسوور :
ل شەمبوویێ
دانا ئەساسە ل ئینیێ کر خلاسە
پشتی ھەفت سەد سالە ، ھەفت سوڕ ھاتنە دۆران و کاسە
ل چارشەمبوویێ بری کراسە .
ئانکو پشتی ھەفت سەد سالی ھەر ھەفت ملیاکەت ل دۆر قالبێ ئادەم جەمیان و ڤیان گیانی (روح) بچتە بەر ، بەلێ روح قاییل نەبوو و گۆت : بلا ل باوە خویابت ھەتا فروارا خودێ ژ منڕا نەئێت ئەز ناچمە د بەر ڤی قالبیدا .
پشتی ھەفت سەد سالە ، ھەفت سوڕ ھاتنە ھنداڤە
قالبێ ئادەم مابوو بێ گاڤە
گۆتنە روحێ توو چما ناچییە ناڤە
روحێ گۆت ل باوە ئاشقا مەعلوومە
ھەتا بۆ من ژ بانا نێن شاز و قدوم
نیڤەکا روحێ و قالبێ ئادەم زۆر تخوومە
ئەڤجا ل رۆژا چارشەمبوویێ پەدشا و ملیاکەت ھاتنە ھنداڤی قالبێ ئادەم و ل بەر دەنگێ شاز و قدوما (دەف و شباب) سەما کێشان و خودێ کاسا ژیانێ ب سەر ڤەکر و گیان ل قالبێ ئادەم ئێوراند
ژ قەولێ سلاڤێت جارا:
شاز و قدووم ھاتن و حدری
نوورا محبەتێ ھنگڤتە سەری
روح ھات و ل قالبێ ئادەم ئێوری
پەدشێ من کنیات ئاڤاکر ژ دوڕا گەوھەرا
سپارتبوو ھەر ھەفت سوڕێت ھەر و ھەرە مەلکێ تاووس کرە سەروەرە
پشتی گیان ل قالبێ ئادەم ئێوری ب فروارا پەدشای ، ملیاکەتان ئادەم برە بەھشتێ .
ژ قەولێ زەبوونی مەکسوور :
ئادەم ژ وێ کاسێ ڤەدخوار و پێ خۆشتێ
کەرامەتا وێ کاسێ ھات و گەھشتێ
لەو ئادەم ھلگڕتن و برنە بەھشتێ
پشتی بورینا چەندین بەدیلا خودێ مەزن بریار دا ئادەم ژ نەھشتێ ڤەگەرینتە سەر رووێ عەردی دا کو ژین و ژیار پەیدابت ، دەمەکی درێژ ئادەم ل عەردی مابوو یی دامای لەوما خودێ ژێرا (ھەوا) ژ پەراسوا وی یا چەپی دورستکر داکو ھەدارێ پێ بینت و کرە ھەڤژینا وی و ئەڤ چەندە بوو ئەگەرێ پەیدابوونا مرۆڤان ل سەر عەردی
ژ قەولێ سلاڤێت جارا :
سەد سالی ئادەم ل بەھشتێ بەرات
وەختێ ئادەم ژ بەھشتێ دەرھات
ھند گری ھەتا ھێستر ل د بوون فورات .
ژ قەولێ ھەزار و ئێک ناڤ :
پەدشێ من رەب ل سەمەدە
ژ ئادەم ب رێکرن جوقەتە
ژێ ڤاڤارتن ھەفتی و دوو مللەتن
دەمێ ملیاكەتە ھەر ھەفت رۆژ چێكرین و ل شەڤا ئینیێ گۆتن ئەڤ شەڤە دێ كەینە شەڤا ب قەدر و كرنە (لیلة القدر ) و ھەتا دەمێ شێشمس و شێخ حسن ل لالشێ پێك ئیناین ل شەڤا لەیلەت ئەلقەدر دە پێك ئینان و ل وێ شەڤێ بەرات دانە ئێك و دوو و گۆتنە شەڤا لەیلەت قەدرێ شەڤ بەراتە چەنكو بەرات دانە ئێك و ئەڤ شەڤ بەرات ڤەدگەرێتە سەر دەمێ ملیاكەتە و دەست پێكا دانانە ھەر ھەفت رۆژا و ھەر رۆژەك ب ناڤێ ملیاكەتەكی یە و یێ تەمام ھەر خودێ یە.
_ ژ نڤیسینێن ماموستا (شرو ابراھیم )
_ پەرتوکێن خاندنا ئێزدیاتیێ
– ژ گوتنێن قەول بێژ (مروان بابیری )
– زانایێ ئاینی (پیر خلات ئەلیاس )
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
