تۆرا لالش یا ڕاگه‌هاندنێ
ئاشقێ تەریقەتم
رێبەرێ حەقیقەتم
لەوما دبێژم ئەز ب دەولەتم
ئێزدیاتی كەڤنترین ئۆلا میراتێ كوردایە، چنكو ژ بلی نەتەوا كورد هیچ نەتەوەیەكی دی ل جیهانێ دا هەلگرێ ئاینێ ئێزدیان نینە، دیاركرنا دیرۆكا ئێزدیان دیاركرنا دیرۆكا رەسەن یا نەتەوا كورد دە، ئێزدی وەك نەتەوە كوردن، رەگەز ئاری نە ، نیشتمانێ ئێزدی لێ دژین كوردستانە. پیرۆزترین جهێ پەرستنا ئێزدیان پەرستگەها لالشا یا ل باشورێ كوردستانێ، بەرات ژ ئاخا كوردستانێ دهێتە چێكرن (بەرات : نیشانەكە پیرۆزە ل جەم ئێزدیان، بەرات مەرجە ژ ئاخا گەلیێ لالشێ بهێتە چێكرن).
ئەگەر هزرا ئێزدیاتیێ و بیر و باوەرێن وان بكەین دێ بۆ مە خویا بت كو ئێزدیاتی ئاینەكی كەڤنێ كوردایە كو دیرۆكا وێ بۆ بەری زاینی ب چەند هەزار سالا ڤەدگرت, ئەڤ باوەرییە ل سەر ئاخا كوردستانێ بۆ ئێكەم جار هاتیە بەلاڤكرن و هەموو تێكستێن ئاینی یێن ئێزدیان ب زمانێ كوردی هاتینە گۆتن.
ژێدەرێن دیرۆكی خویا دكەن ناڤێ كوردستان ل نیڤا سەدێ دوازدێ زاینی پەیدابوویە ل سەردەمێ سەلجوقیان سۆلتان(سنجەر) ، شەرفەدین پشتی قەدەم گوهاستنا بابێ خۆ (شێخ حەسەن) میراتی ل ئێزدیان كر بوو ئێكەم میرێ كوردێن ئێزدی دەمێ ناڤێ كوردستان پەیدا بووی ل وێ سەردەمی میراتی ل كوردستانێ كر, وەك قەسیدە شەرفەدین خویا دكەت:
ل چارشەما سەرێ نیسانێ
جەوابێ بدەنە كوردستانێ
بلا قائیم بكن ئیمانێ
شەرفەدین دێ بتە میرێ دیوانێ
هەروەسا پاش دوعا خویا دكەت :
شەرفەدین خەرزێ گولی
مزگینێ بینێ كوردستانێ
بلا ڤەكەن دەفتەرا ئیمانێ
شەمس رۆژا ئێزدیانێ
شەرفەدین میرە ل دیوانێ
**
شلیخان بكەتن كوردستانێ
وێ تۆپان بكەتن توركستانێ
تەختی راكەتن ببەتە كوردستانێ
قەدا دكەڤتە مالا عەرەبستانێ
ئێزدیان دڤێت ل گەل هەموو وان كەسێن دگەل ئێزدیان دژین ل سەر ئێك ئاخ و وەلات ل خوشی و نەخوشێن ئێك ب هەڤرا بەشدار بن و ب برایاتی بژین وەك سەبەقا قەولی خویا دكەت:
مە برایەك دڤێت ل گەل خۆ براكەین
ژ دل بخۆرا تەبا كەین
ب خۆشی بخۆ را شا كەین
ل خەمێ بخۆ را خەما كەین
هەی و نەی ڤێكرا داكەین
**
دنیا خوشە ب هەڤال و دوستی
گوهێ خۆ بدەنە ڤی قەولێ گوتی
دا هون نەچنە دوزەخا خافلێت سوتی
**
ئەو مرارە ئی بخونە
گەلی برا ژێك مە گرن كەربو كینە
ئەڤ فێنیە ، فێنیەكە دەرەوینە
سەرا وی مراری ژێك مە گرن صاری
ئەڤ دنیایە خۆشە بموحبەت ، ببرانی ، بیاری.
د ئۆلا ئێزدیان دا خویا دكەت:
1) ئولا ئێزدیان گرنگیێ ب وێ چەندێ ددەت دڤێت كەسێ ئێزدی رێزێ ل وێ نەتەوەیێ بگرت ئەو نەتەوا ئێزدی لێ دژین ، وەك سەبەقێن قەولی خویا دكەت:
گەلەك هاتنە دنێ دل كەسەرن
ئەوان خەوا شەڤێ ژ خوە دبرن
ل سەر قەوم و مللەتێ خوە ب هەگەرن
ئەو ل چ بازارا نا خسرن
**
وەكی تو هاتیە دنێ ل سەری نەبو خیرەت
تە دل نە شەوتی ب قەوم و مللەت
ئاگر ل تە بوو غەزەب و ب تەكەت
2 )دڤێت مرۆڤێ ئێزدی رێزێ ل یاسایێن وەلاتی بگرت و قانوون ببەتە سەروەر، چنكو وەلاتێ قانوون سەروەر بیت جیاوازیا رەگەزی و ئاینی نابت مرۆڤ بێ ترس و سەربەست لێ دژیت، وەك سەبەقا قەول خویا دكەت:
بەنی ئادەم چێكر و دەبارە
دنیا چێكر و قانون سەپارە
و هنجی كەسێ ل قانونێ ئی خلمەت كارە
ئەو ل گەل باتنێ ئی ب هەڤالە
**
قانون ئاساسا عەردا یە
عەزمان راوەستا بوو ب دوعایە
رۆژ و هەیڤ تێدە خویایە
*
ژ گۆتنێن ئاولی یە
بێژنا خاسا و نەبی یە
ناڤێ خودێ ل ئەردا حەقی یە
3) دڤێت مرۆڤێ ئێزدی رێزێ ل هەموو وان باوەر و نەتەوان بگرت یێن دگەل ئێزدیان ل سەر ئێك ئاخ دژین وەك سەبەقا قەولی خویا دكەت:
سەربانا نەكەڤە خو هێل مەكە
تێكەلی یە مرۆڤ بێ فعل مەكە
یا ب تەیا نەخوش، ب جیرانێ خوشك مەكە
4) دڤێت مرۆڤێ ئێزدی دگەل هەموو چێكەریت خودێ ب هەڤرا بژین :
ل بۆرێ بحل سوار بن
ل قەولا گوهدار بن
ب هەموو مخلوقا را یار بن
*
ئەڤ دنیایە خۆشە و تژی ناز و نەعمەتە
ب قوەتا خۆدێ و كەرامەتە
بۆ هەموو خولیاقەتا خێر و بەرەكەتە
5) ئێزدیان هەر ژ كەڤن دا هیڤی ب هەبوونا وەلاتی هەبوو و ببنە خودان دەولەت :
مە هەمووا ئەو مرادە
خۆزی سلتان ئێزی بهاتە
دێ ئاڤا كربا چەندی وەلاتە
ژ قەولێ د ئەمرەكی دامامە :
سۆلێ دكڕم تەنگ دبی
ژنێ دئینم جوان رەنگ دبی
گەلۆ بێ دەولەتی ب چی رەنگ دبی
***
ژ ملكان و شاخا
ل وان سور گولا ل وان باغا
كێ دیتیە ئاشقێت بێ ئاخا
هەروەسا ژ قەولێ رۆژەكێ سەفەر بووم :
هنجیێ رێیا دینێ خۆ بكەت خەلەتە
د سەری دا نامینت دەولەتە
قوماشێ وی دێ مینت بێ قیمەتە
ژێدەرێن سەبەقێت قەولان:
د.خلیل جندی . پەرن ژ ئەدەبێ دینێ ئێزدیان.
چەند تێكستێن پیرۆز یێن ئۆلا ئێزدیان . كۆمكرن : شەمو قاسم دنانی.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
